** A Roda, un referente da música popular galega

Hai tempo que quería adicar en A Lareira Máxica un oco a música galega tanto a de antes como a de agora. E quixera principiar cun grupo vigués que sempre me gustou moito: A Roda. Cantan moitas cancións populares: O gato metido no saco, A saia da Carolina, A Foliada do Celta (que serve de himno do Celta de Vigo), a da Riaxeira (tamén se adoita cantar no estadio de Balaídos en Celta, sobre todo na época do eurocelta), Pousa Pousa, Un andar miudiño (canción que corean os seguidores do Obradoiro no Multiusos do Sar de Santiago cando xoga este equipo de baloncesto, único representante galego na máxima categoría do básquet español)ou Catro vellos mariñeiros. Súas tamén son A raíz do toxo verde, os bistéqueles e tantas outras. Coido que, cando menos nalgún momento, tod@s escoitamos, algún destas míticas composicións populares.

Nado en 1976, este excelso grupo galego tivo xa varios cambios na formación orixinal. O último foi o de Adolfo Dominguez Otero "Fito", cofundador, líder e cantante de A Roda que morreu no verán de 2012 (descanse en paz). Voz inconfundible e que dicir da súa longa barba. Non hai moito vin ó grupo nunha actuación na televisión e vin que outro dos compoñentes agora parece ser o vocalista: Bernardo. E o que ten bigote e gafas (o que fala ó principio do terceiro vídeo e no que cantan cancións aínda con Fito). Non sei se foi algo puntual ou se o grupo vai seguir. Ougallá que continúe. Iso sí, xa non será o mesmo. Ougallá a roda siga camiñando, como coido que dixera Fito nunha entrevista para o programa da TVG "Alalá".

Déixovos uns vídeos sobre o grupo. O primeiro deles é unha reportaxe sobre Fito e A Roda emitido pola TVG no programa "Alalá", que ten case unha hora de duración pero merece moi moito a pena vela. De obrigada visión. O segundo vídeo é unha lista de reproducción onde poderedes escoitar tamén varios dos seus éxitos (ollo! so son as 7 primeiras e algunhas máis, xa que o resto don doutros cantantes e grupos).

---

ENLACES RECOMENDADOS:

* Web de A Roda
* O Obradoiro e a Rianxeira de A Roda
.....................................................................................................................................
JULIO TORRES

** Bico

Podemos ler en A sombra do vento, unha obra do escritor americano Patrick Rothfuss, o seguinte fragmento: “Despois sentamos nunha pedra, cos pés na auga e gozando da mutua compañía mentres descansabamos. Compartimos unha mazá; fómola pasando e fómoslle dando dentadas por quendas, o cal, se nunca bicaches a ninguén, é case como beixarse”.

Quen así fala é Kvothe, o protagonista da obra citada, e a compañía á que fai referencia chámase Denna, unha moza da que Kvothe está namorado. Este ten que conformarse con “bicar” ou “beixar” a mazá, xa que a moza é inaccesible para el.

En galego temos tres palabras para referirnos a esta demostración de cariño: bico, beixo, e ósculo. A primeira, bico, procede do termo celta beccus, que significa “peteiro, bico”, de aí que un bico (entre outros significados) tamén poida ser a boca das aves. A seguinte palabra, beixo, procede do étimo latino BASIUM (e beixar de BASIARE), e do cal podemos ver a súa evolución noutras linguas románicas: beijo, beso, bacio, baiser... Por último, ósculo é un termo que se usa como cultismo nunha linguaxe xa moi coidada e específica.

Ademais destas dúas palabras para referirse aos bicos, oscula e basia, os romanos tiñan unha terceira, suavia; e distinguíanas segundo o seu carácter: os oscula era bicos de amizade, os basia de amor e os suavia de paixón.
Non obstante, hai quen pensa que os basia tamén se empregaron cun significado máis pasional, xa que o poeta latino Catulo (século I a.C.) mencionábaos nos seus poemas cando se refería á súa amada: “Vivamos, mea Lesbia, atque amemus (...) / Da mi basia mille, deinde centum, / dein mille altera, dein secunda centum, / deinde usque altera mille, deinde centum” que traducido sería algo como “Vivamos, miña Lesbia, e amemos (...) / Dáme mil beixos, logo cen, /despois outros mil e de novo outros cen, / despois mil máis, despois outra vez cen”

En calquera caso, ósculos, bicos ou beixos sempre serán benvidos.

.....................................................................................................................................
Estrela de Xullo